Huấn luyện cơ bản cho chó

Huấn luyện các động tác cơ bản ban đầu cho chó có ý nghĩa hết sức quan trọng, nhằm rèn luyện cho chó có kỷ luật cao, hạn chế những hành vi hoang dã, rèn luyện cho chó cả về thể lực, cho chó vận động cơ bắp nở nang, phát triển cân đối, có tính linh hoạt, dũng cảm, bền bỉ.

Các bài tập huấn luyện cơ bản làm cơ sở tăng thêm mối quan hệ thân thiết giữa chủ và chó. Việc huấn luyện ban đầu cần có xích "kỷ luật" để đeo vào cổ chó làm cho chó học thuộc bài nhanh hơn. Thông thường chó từ 6 tháng tuổi là có thể bắt đầu cho tập các động tác cơ bản, tuy nhiên tốí kỵ việc đánh đập chó.

I. HUẤN LUYỆN CHÓ ÐI THEO CHỦ

Mục đích dạy chó căn cứ vào khẩu lệnh, hiệu tay của huấn luyện viên, luôn luôn đi bên cạnh, bên trái huấn luyện viên, không cho chó tiến vượt lên và cũng không tụt lùi phía sau, hoặc tùy tiện bỏ chạy đi nơi khác. Ðộng tác có tác dụng kiềm chế không cho chó tự do, và có tính kỷ luật cao, chó không bỏ vị trí, bảo vệ chủ hoặc chạy đi xa ngoài vòng kiểm soát của chủ.

1. Phương pháp huấn luyện: 

- Huấn luyện viên tay cầm dây cương tiến lên, vừa đi vừa hô khẩu hiệu “theo”. Nếu chó đi ngang huấn luyện viên thì hô “giỏi”, khen nó; nếu chó đi vượt lên thì giật khẽ cương, hô khẩu lệnh “chậm”; nếu chó đi tụt xuống, giật khẽ giây cương hô khẩu lệnh “nhanh” và “theo”. Cứ tập đi tập lại nhiều lần như vậy, khi chó đã đi chính xác, dần dần chuyển ra đường hoặc bãi rộng để huấn luyện. 

- Dắt chó ra bãi tập cho làm quen bãi, sau móc dây cương dắt chó đi theo nhiều lượt. Khi chó đã nghe khẩu lệnh đi theo tốt thì dần dần mở dây cương (móc xích), nếu thấy chó vẫn giữ được vị trí chính xác cùng đi song song bên cạnh huấn luyện viên, thì khen thưởng và cho ăn thịt. Ðồng thời huấn luyện các hình thức đi nhanh, đi chậm, chạy rẽ trái rẽ phải, dừng lại đi tiếp, v.v... Tập cho đến khi huấn luyện viên đi hình thức gì mà chó vẫn tiếp tục chấp hành lệnh đi theo thuần thục.

2. Uốn nắn sai sót: 

- Trong khi đi theo thấy chó có hiện tượng chạy vượt lên, hoặc tụt lùi xuống phía sau, hoặc sợ sệt tránh huấn luyện viên, thì cần tìm nguyên nhân do giật cương quá mạnh, kích thích chó đau hoặc việc quản lý hàng ngày gây ra tập quán xấu, cần phải sửa ngay, bằng cách cầm thịt ở tay khen thưởng cho chó, kết hợp vuốt ve ôn hòa làm cho chó hết sợ sệt. 

- Ðối với những chó thuộc loại hình thần kinh hưng phấn mạnh thường bị ảnh hưởng kích thích ngoài lôi cuốn, có hiện tượng muốn chạy bỏ hoặc giằng dây cương thì khi huấn luyện viên đi theo chưa nên thả móc xích vội, đợi khi nào chó có kỷ luật tốt mới bỏ dây cương.

II. HUẤN LUYỆN CHÓ NGỒI

Huấn luyện cho chó ngồi căn cứ vào khẩu lệnh hiệu tay của huấn luyện viên (ngồi bên cạnh trước huấn luyện viên (HLV)).

1. Phương pháp huấn luyện: 

- Ðể chó đứng bên trái HLV, tay phải cầm vòng cổ chó khi kéo lên, tay trái ấn mông chó xuống hô khẩu lệnh “ngồi”, khi chó ngồi, thì khen thưởng cho ăn thịt và vuốt ve khuyến khích chó hoàn thành động tác.

- Ðể chó đứng phía trước, tay trái nắm dây cương kéo cổ chó ngẩng lên, tay phải cầm miếng thịt dử kích thích kết hợp hô khẩu lệnh “ngồi”, khi chó nghển lên đòi ăn thịt thì tự nó sẽ ngồi xuống, HLV thưởng cho nó ăn và cứ luyện tập nhiều lần như vậy cho đến khi chó nghe lệnh tự ngồi thì thôi.

- Hằng ngày cho chó ăn, HLV giơ cao chậu cơm, chó muốn ăn tỏ ra phấn khởi cao độ, đòi ăn nhảy chồm chồm liên tiếp, chân sau chịu sức nặng của toàn thân mông để chấm mông xuống đất muốn ngồi, thì nhân cơ hội ấy hô khẩu lệnh ngồi kết hợp với hiệu tay giơ ngang mặt chó. Khi chó ngồi, HLV khen thưởng hạ chậu cơm cho chó ăn ngay.

- Sau khi cho chó dạo chơi, huấn luyện viên gọi chó lại, tay phải vỗ vào ngực chó, tay trái ấn mông chó xuống tay phải ẩy ngực chó lên, hô khẩu lệnh “ngồi” thì chó sẽ tự ngồi xuống.

2. Uốn nắn sai sót: 

- Một số chó ngồi vẹo mông, hoặc chân sau thò ra ngoài không chính xác, cần phải sửa để tránh tập quán xấu. Huấn luyện viên dùng chân trái khẽ gạt chân chó vào, hoặc lấy đầu ngón chân cái bấm vào chân chó, nó sẽ co lại. Ðối với những con chó sai nhiều, có thể để chó ngồi sát vào chân tường bên trái huấn luyện viên, do vướng tường chó không ngồi vẹo đít ra ngoài hoặc thò chân ra ngoài, dần dần chó thành tập quán ngồi chính xác. 

- Có trường hợp chó sợ sệt, thường ngồi cách xa hoặc ngoảnh mặt đi nơi khác, thái độ khúm núm. Huấn luyện viên cần kịp thời khen thưởng vuốt xem cho ăn, khẩu lệnh ôn hòa, tránh cưỡng bức chó hoặc đánh đập.

III. HUẤN LUYỆN CHÓ NẰM

Mục đích huấn luyện cho chó có tính phục tùng cao, nằm xuống hoặc ngồi dậy theo lệnh.

1. Phương pháp huấn luyện: 

- HLV quỳ xuống để chó ngồi bên trái, tay trái nắm vòng cổ chó, tay phải cầm thịt dử cho chó nhìn thấy, hạ tay thấp xuống đất trước mặt chó, đồng thời hô khẩu lệnh “nằm”. Nếu chó nằm xuống thì lấy thịt ở tay HLV thưởng cho nó ăn và khen “giỏi”. Chờ một lát sau, tay trái cầm lấy giây khẽ kéo cố chó lên, ra lệnh cho chó ngồi. Sau tiếp tục tập nhiều lần như vậy. 

- HLV để chó ngồi bên cạnh, quỳ chân xuống, tay trái nắm vòng cổ chó và đè khuỷu tay lên lưng chó, tay phải cầm hai chân trước chó kéo từ từ xuống và hô khẩu lệnh “nằm”. Do lưng chó bị đè xuống, chân bị kéo chó sẽ nằm, lập tức khen thưởng. Huấn luyện làm đi làm lại nhiều lần. 

- HLV để chó ngồi phía trước mặt mình cúi hoặc ngồi xổm. Tay trái cầm dây cương, tay phải cầm thịt để hấp dẫn chó, khi chó nhoài ra lấy thịt ăn thì từ từ nằm xuống. HLV kịp thời hô khẩu lệnh “nằm”, thưởng thịt cho nó ăn. Sau lệnh cho chó ngồi rồi tiếp tục huấn luyện cho đến khi chó tiếp thu được động tác.

2. Uốn nắn sai sót: 

- Khi mới bắt đầu huấn luyện, có một số chó nằm xiêu vẹo hoặc nằm tự do, nằm ngửa giơ 4 chân lên đùa nghịch, trường hợp này HLV cho chó nằm lại và không nhờn với chó, hoặc lợi dụng bờ tường để huấn luyện, một bên là tường, một bên chân HLV ở giữa là chó, do vướng hai bên nên chó không có điều kiện nằm tự do. 

- Có một số chó khi nằm thường tự do nằm soài, mõm để sát đất, đầu không ngẩng lên. Trường hợp này HLV hô khẩu lệnh chú ý để chó ngóc đầu nhìn phía trước. Hoặc nếu trường hợp chó mệt mỏi thì tạm thời cho nghỉ, sau tiếp tục tập.

IV. HUẤN LUYỆN GỌI CHÓ LẠI

Bồi dưỡng cho chó nghe thấy khẩu lệnh “lại” hoặc hiệu tay chạy đến trước mặt HLV một cách nhanh chóng.

1. Phương pháp huấn luyện:

- Hằng ngày quản lý chó, thả chó dạo chơi, cho chó ăn đều có thể áp dụng phương pháp hấp dẫn hô khẩu lệnh “lại” và làm hiệu tay, khi chó chạy đến trước mặt thì HLV thưởng cho nó ăn hoặc vuốt ve nó.

- Dắt chó đến bãi tập, hạ lệnh cho chó ngồi yên, HLV đi một cự ly 10 - 10m, đứng lại nhìn về phía chó một lát, sau hô khẩu lệnh và hiệu tay gọi chó lại. Chó nhanh nhẹn chạy đến trước mặt HLV thì hô khẩu lệnh ngồi và thưởng cho nó ăn. Tiếp tục tập đi tập lại cho đến khi chó thành thục tiếp thu được khẩu lệnh.

- Nếu hai phương pháp tiêu chuẩn chưa thành công, hoặc chó chạy đến trước mặt HLV có vẻ chậm chạp thì lợi dụng đến bữa ăn khi chó đang đói, huấn luyện viên bưng chậu cơm chưa cho chó ăn ngay, mà ra lệnh cho chó ngồi yên một chỗ rồi bưng chậu cơm chạy về phía trước cách chó khoảng 30 - 40m đặt chậu cơm xuống gọi chó lại, lại... Khi chó nhanh nhẹn chạy đến cho nó ăn cơm ngay chậu cơm. Cứ tập như vậy chó vừa tiếp thu nhanh vừa phấn khởi. Nếu trường hợp có con chó thấy chậu cơm chỉ muốn theo HLV mà không chịu ngồi yên, thì HLV nhờ người khác cầm giây cương giữ chó hộ, khi có khẩu lệnh, gọi lại thì thả chó ra để chó chạy đến HLV.

2. Uốn nắn sai sót:

- Trên đường chó chạy đến HLV, rất chậm, hoặc bỏ đi ngửi bậy, chạy đi nơi khác. Trường hợp này, khi gọi chó lại phải có mồi hấp dẫn, cự ly chưa nên kéo dài, vừa chạy lùi vừa gọi chó để chó không có điều kiện tản mạn.

- HLV khi gọi chó đến với mình phải có thái độ thân mật vui vẻ. Khi gọi chó không đến được xử phạt. Nếu phạt chó như vậy làm chó sợ hãi bỏ chạy cự tuyệt khẩu lệnh lại.

V. HUẤN LUYỆN CHÓ SỦA

1. Phương pháp huấn luyện:

- Hằng ngày những con chó nhốt trong chuồng mong muốn được thả ra ngoài hoặc được gặp chủ nó, hoặc đòi ăn. Khi thấy chủ nó đến gần chuồng (cũi) chó rống rít tỏ ra phấn khởi, lợi dụng thời cơ đó HLV hô khẩu lệnh và làm hiệu tay “sủa”, nhắc lại buổi sáng sớm, HLV đứng ngoài cửa chuồng gọi tên chó, chó sẽ sủa liên tiếp, HLV khen thưởng cho nó ăn, khẩu lệnh sủa sẽ nhanh chóng hoàn thành.

- Ðối với những con chó ham ăn, HLV cầm thức ăn ngon, hấp dẫn làm cho chó hưng phấn cao độ đối với thức ăn, lúc đó hô khẩu lệnh “sủa”… Nếu chó sủa thì thưởng cho một ít thịt, sau lại huấn luyện theo cách đó, làm đi làm lại nhiều lần như vậy chó sẽ lĩnh hội được phản xạ sủa.

- HLV buộc chó vào gốc cây, nhờ người lạ đến cầm roi trêu, chó ghét người lạ sẽ sủa cắn, nhân thời cơ đó HLV hô khẩu lệnh làm hiệu tay sủa...

- Ðối với con chó nuôi trong nhà, khi đến bữa ăn do thức ăn kích thích chó hưng phấn cao độ, nhân lúc đó hô khẩu lệnh "sủa"... Nếu nó sủa thì cho ăn, sau tiếp tục huấn luyện theo cách đó. Phương pháp này có thể kết hợp khi huấn luyện chó phương pháp bảo vệ chủ.

2. Uốn nắn sai sót:

- Ðề phòng chó sủa bậy khi không có lệnh cũng sủa cắn ầm ĩ, nhất là khi thân chủ đang ngủ hoặc khi đang làm các công tác an ninh, phải ngăn cấm không cho chó sủa bậy nếu có trường hợp sủa bậy phải phạt nghiêm khắc.

- Khi huấn luyện khoa mục này đối với những con chó hung dữ, hạn chế dùng người lạ làm chó tức, làm cho chó hung tợn quá dễ gây nguy hiểm.

Sưu tầm bởi: Cẩm Nang Thú Cưng